Australia Day

Al weken is men hier in de ban van de Dag der Dagen. Podia worden opgebouwd, straten afgezet en druk wordt er gespeculeerd over wie Australian of the Year zal worden. Vandaag, 26 januari is het zover. Vanaf half acht vanochtend zijn we welkom bij het Great Aussie Day Breakfast (bestaande uit, hoe kan het ook anders, sizzling sausages van de barbecue) in het Commonwealth Park, gevolgd door een scala aan (gezins-) activiteiten met als afsluiter een spectaculair vuurwerk boven het Lake Burley Griffin vanavond om negen uur. Een soort Koninginnedag (ook hier rood/wit/blauw), maar dan zonder Oranje.

Australia Day is a national tribute to everything that is great about Australia and being Australian. It's the day to reflect on what we have achieved and what we can be proud of in our great nation. It's the day for us to re-commit to making Australia an even better place for the future.

Waarom gaan mijn haren recht overeind staan op het moment dat ik een dergelijke uitspraak over de USA hoor en vind ik het hier prachtig? Gisteravond tijdens het Australia Day Live Concert in de tuin van het parlementsgebouw zaten we er letterlijk midden in. Meer dan dertigduizend aanwezigen, nauwelijks bewaking of politie en geen onvertogen woord. Als je om je heen kijkt realiseer je je dat

'De Australiër', zeker hier in Canberra, vaak totaal niet aan het standaardbeeld van de blondgelokte, surfende, 'no worries mate' uitroepende Aussie voldoet. Integendeel, wat je hier ziet is de wereld. Aziaten, Afrikanen, Latino's, Oost-Europeanen tevreden verenigd in Advance Australia Fair, het volkslied dat ook Fransje en Reimer inmiddels ook kunnen meezingen. Na de Flagraising and Citizenship Ceremony vanochtend zullen er weer zo'n vijftienduizend extra mensen zijn die Australië home kunnen noemen.

Waar je je zou kunnen voorstellen dat deze en andere festiviteiten afgelast zouden worden met het oog op de overstromingen in Queensland, Victoria en New South Wales, gebeurt het tegengestelde. Juist die ellende is een reden om deze viering groots aan te pakken en mensen eraan te herinneren dat Australië -letterlijk- voor hetere vuren gestaan heeft. Die focus op de Australische spirit is opvallend en werkt aanstekelijk. Ondertussen wordt er natuurlijk gecollecteerd voor en gedoneerd aan hen die ook vandaag niet weten of hun huis vannacht droog blijft en al die anderen die zo hard bezig zijn hun leven weer op de rit te krijgen.

Celebrate what's Great, staat er in het programma. De zon schijnt, het wordt vandaag 37 graden, wij stappen zo op onze fietsen en sluiten ons hier helemaal bij aan!

Desoriëntatie

Op een bord langs de snelweg staat aangegeven dat een bepaalde afslag op 2/5 gesloten afgesloten is. Begin mei, goed dat het me opvalt, even onthouden, denk ik eerst. Dan realiseer ik me dat het hier om 5 februari gaat.

Vanaf oktober ben ik het spoor bijster. Waar ik me in de zomermaanden nog realiseerde welke maand het was en dat in verband bracht met bepaalde gebeurtenissen in Nederland, kon ik het vanaf de herfst niet meer rijmen. De temperaturen, de vakanties, het hele levensritme. It just doesn't ring a bell.

En dus kan kan ik opeens schrikken van het idee dat ik een verjaardag van een dierbare vergeten ben, of het afstuderen van iemand. Want waar is de winter gebleven, waarin bepaalde terugkerende gebeurtenissen plaatsvinden die je bij de les houden? De aanknopingspunten lijken verdwenen. Opeens blijkt het januari te zijn en hoor ik vanuit Nederland berichten over de eerste sneeuwklokjes.

Het is een hele vreemde gewaarwording. Want ook hier hebben we oud en nieuw gevierd, dus ik weet echt wel dat het januari is. Het voelt alleen niet zo. Simpele vragen als 'hoe lang hebben jullie die Wii al?' vereisen het nodige denk- en rekenvermogen. Fransje's verjaardag is nu, in deze Australische zomer, niet twee jaar geleden, want het is winter. Maar was het dan afgelopen zomer twee jaar geleden of was het vorig jaar?

Omgekeerd werkt het vergelijkbaar. Op de vraag 'hoe lang wonen jullie hier nu?' antwoord ik routinematig dat we hier sinds de zomer zijn. Een jaar dus? Nee, ehm sinds de winter dus. Een half jaar.

Voldoende om volkomen gedesoriënteerd te raken!

Salvation Saturday

Devastating is zo'n woord dat je kunt vertalen maar waar je in het Nederlands minimaal twee, drie woorden voor nodig hebt om hetzelfde effect te hebben. Verwoestend, verschrikkelijk, vernietigend. Devastating zegt het allemaal. Een beter woord voor de situatie in Queensland bestaat niet.

Nu het water weg trekt wordt duidelijk wat de gevolgen van de gebeurtenissen van de afgelopen week zijn. De foto's in de krant liegen er niet om. En hoewel ABC News 24 inmiddels ook weer ander wereldnieuws uitzendt, zien we ook daar hoe de situatie er momenteel voor staat in Brisbane en omgeving. Geen idee of deze beelden ook in Nederland en België nog uitgezonden worden. Maar een ding is duidelijk: het echte drama begint nu pas.

Salvation Saturday. Zo'n twaalfduizend vrijwilligers gaan de ravage vanaf vandaag met bezems, scheppen en rubberen handschoenen te lijf. Op de slippers want waar haal je laarzen vandaan? Haast is geboden want nu de zon weer schijnt, droogt de modderlaag in no-time op en is dan nog moeilijker te verwijderen. Natuurlijk is niet ieders huis is getroffen. Net als met de bosbranden die in 2003 een spoor van ellende achterlieten in Canberra, kan het zo maar zijn dat de achterburen hun huis onbeschadigd terug vinden omdat het net iets hoger ligt. En dus zien wij een bijzondere combinatie van all walks of life gebroederlijk de straat schoonvegen. Shoulder to shoulder, zoals PM Julia Gillard het omschrijft.

Dat de mentaliteit ongewijzigd is, blijkt ook uit de verslagen in de media. "I swam in with a mate last night to rescue my surfboard", vertelt iemand in de krant. Zijn huis bleek een halve meter onder water te staan. Maar het sufboard werd gered, evenals een paar flessen wijn, wat foto's en de back-up van zijn computer. "Dus we kunnen in ieder geval weer surfen en een wijntje drinken", besloot hij.

Op de deur van een plaatselijke winkel hangt een bordje met Back in 5 metres. No worries hoor ik nog niet, maar de humor lijkt terug.

Natte voeten

Klik hier voor deze column in Dagblad De Pers, pagina 13.

Na vier uur lang gezellige dingen gedaan te hebben is mijn fantasie op. En mijn geduld ook. Het blijft maar regenen en langzaam maar zeker heeft dit op mij hetzelfde effect als op de kinderen en hun vriendjes die hier spelen. Wentelteefjes heb ik met ze gebakken, winkeltje, tafelvoetbal en met de autootjes gespeeld. Honderd-en-een suggesties voor spelletjes-in-de-regen gedaan. En nu heb ik het gehad. Takkenweer. Of is het takkeweer? Zelfs dat maakt me eigenlijk niet eens meer uit. In België wist ik altijd wat we moesten doen in de regen. Hier niet. Rotland.

Ik zet de televisie aan. Hoort eigenlijk niet als er vriendjes zijn. Maarja.

Oh My God. Is dat hier? Nou ja hier … Brisbane is 1205 kilometer verder. Circa 14 uur en 34 minuten rijden volgens de routeplanner. Maar toch. Wat een drama. Wat afschuwelijk. Die beelden van die vloedgolf die door Toowoomba raast. Een binnenlandse tsunami werd het genoemd. Als je het ziet begrijp je waarom. Na twintig dagen overstromingen in Queensland is de fase van de "sparkling wine" in de reddingsboot voltooid verleden tijd. Dit is andere koek dan wat we op 31 december zagen.

Als een Aussie geen "no worries" meer kan uitbrengen is het serieus mis. Wat vreselijk. De angst en onzekerheid van de mensen die aan het woord zijn. Wat neem je mee als je niet weet of je huis er dit weekend nog staat? Lege schappen in de supermarkt. Toch maar een paar zandzakken voor de voordeur. Maar als je zag hoe die huizen gisteren meegesleurd werden is dat bijna lachwekkend. Steeds weer wordt de vergelijking met 1974 gemaakt. Inmiddels is het duidelijk dat de waterstand van aanstaande donderdag die van destijds gaat overtreffen. Toen was Brisbane een provinciestadje, nu wonen er twee miljoen mensen. Wij houden onze adem in.

Ik trek mijn laarzen aan en sommeer de kinderschare hetzelfde te doen. Even wandelen met Saar. Wat nou regen, hebben jullie dat op de televisie niet gezien? Da's pas nat.

Exit speeltuin blues

Vanochtend zette ik F en R af bij de Canberra Yacht Club waar ze deze week als "little tackers" deelnemen aan een zeilkamp. Dat is niet het soort kamp waarbij je je kinderen een dag of vijf later weer eens op haalt. Om negen uur zet ik ze af en om twaalf uur pik ik ze weer op. Het is eigenlijk meer een soort kennismaking met het zeilen.

Onderweg naar huis realiseer ik me dat we een nieuwe fase zijn ingegaan. Tijdens de vorige vakantie in september was er nog geen sprake van dit soort activiteiten, want alles in het Engels, dat leek de kinderen maar niets. En ik was het met hen eens, ze zouden de helft niet begrijpen, wat best onhandig is als je een taakje hebt aan boord.

Toen ik een collega-gezins-integratie-coach eens vertelde dat ik het idee had dat ik met de kinderen als het ware twee jaar terug in de tijd was gestapt, begreep ze meteen wat ik bedoelde. Kinderen van zes en acht hebben in België hun eigen leventje met speelafspraakjes, sportactiviteiten en geheimen waar moeders niets van weten. Ze hebben een bepaalde mate van zelfstandigheid. Wèg is dat op het moment dat je hen uit hun vertrouwde omgeving haalt. Opeens zitten we 's middags na school weer in de speeltuin. Waar ze heel schuchter contact maken met kindjes die de helft jonger zijn. Om daar vervolgens spelletjes mee doen op een manier die allang niet meer bij hun leeftijd past. Uit België hoor ik hoe het leven van de vriendjes en vriendinnetjes doorgaat. De oud-klasgenootjes van Reimer kunnen inmiddels lezen. Vriendinnen van Fransje gaan naar de scouting en beginnen met pianoles. En wij zitten nog steeds in die speeltuin.

"Je was wel lang gebleven gisterochtend", zei Reimer vandaag. Met algemene stemmen wordt besloten dat ik ze vandaag alleen mag afzetten en daarna meteen uit het zicht moet verdwijnen. En wat ben ik trots op ze. Opeens waardeer ik de platte "ei" die ik na afloop hoor in het woord "kapseizen" (inderdaad, to capsize) en ik heb zelfs begrip voor de "hoeten" (hats) die tot grote hilariteit in het water terecht waren gekomen.

Je hoort moeders vaak zeggen dat hun kinderen zo snel op een punt zijn dat ze hen niet meer zo nodig hebben en hoe jammer dat is. Ik heb genoten van de extra mamma-tijd de afgelopen maanden. Maar wat is het heerlijk om te zien dat Fransje opeens weer een meisje van acht is en Reimer een jongen van zes.

The Aboriginal Tent Embassy

"Waarom kamperen de aboriginals hier ook alweer?" vraagt Reimer op het moment dat we voorbij het oude parlementsgebouw rijden.

Als junior Aussie-in-wording heeft hij zijn zinnen momenteel op kamperen gezet dus alles op dat gebied springt hem meteen in het oog. Ik verdenk hem er eigenlijk van dat hij het vraagt in de hoop dat ook hij zijn tentje kan opslaan in The Aboriginal Tent Embassy.

Regenachtige zondagmiddagen kennen we in Canberra ook. Zelfs met 24 graden blijft regen nat, dus voor dat soort gelegenheden hebben we het Questacon, vergelijkbaar met het Evoluon in Eindhoven. Na drie weken kerstvakantie (en nog vier te gaan) is het laatste waar ik aan moet denken een drie-verdiepingen hoog gebouw dat tot de nok toe gevuld is met enthousiast rondrennende kinderen. Want dat het bij die andere gezinnen ook regent, constateren we als we de parkeerplaats oprijden. Maurits biedt aan de honneurs waar te nemen dus twee minuten later rijd ik weer langs het kampement van de aboriginals. "Uit protest", had ik Reimer op de heenweg geantwoord. En daar hebben ze alle reden toe.

Ik kan me van de Olympische Spelen in Sydney nog wel wat beelden van exotisch uitgedoste aboriginals herinneren. En ik wist van het bestaan van de "stolen generation", maar had me er nooit echt in verdiept. Nu we hier wonen ervaar ik hoe beladen dit onderwerp is. Iedere bijeenkomst in Canberra begint met een standaard introductie waarin de Ngunnawal people, de oorspronkelijke bewoners van wat nu Australian Capital Territory (ACT) heet, bedankt worden voor het gebruik van hun land. In veel gevallen wordt dit gevolgd door een toespraak van een van deze eerste bewoners. En op dat moment voel ik altijd de spanning, een soort collectieve schaamte, bij de aanwezigen. Want vaak ziet zo iemand er heel anders uit dan de overige gasten en zelden is het goed te verstaan wat er precies gezegd wordt. En als het al te verstaan is … Enfin, een formaliteit heet dat. Daarna snel weer over tot de kern van de festiviteiten, waarbij over het algemeen nauwelijks aboriginals te vinden zijn.

Het is opvallend hoeveel aandacht er op school aan de aboriginals besteed wordt. En natuurlijk uitsluitend in positieve zin. Ik ben erg benieuwd hoe dat op latere leeftijd gaat, of de geschiedenis dan in al haar facetten behandeld wordt. Op dit moment lijkt het vooral over de vroege geschiedenis van de aboriginals te gaan, hoe men op kangoeroes jaagde, kleuren maakte uit steen en welke liedjes men zong. Inderdaad, die kennen F en R inmiddels ook, tezamen met

-natuurlijk- het Australische volkslied. De jaarlijkse NAIDOC week, waarin de geschiedenis, cultuur en verworvenheden van aboriginals centraal staan, wordt groots gevierd. Alles lijkt gericht op het creëren van respect voor hen die dit land toebehoort. Opgelegd door de overheid. En dat is precies wat ik mis bij deze vertoning, de authenticiteit. Want de boodschap wordt overgebracht door een generatie die opgegroeid is met het idee dat aboriginals dom, lui, dronken en mensonwaardig zijn.

En het gekke is, dat ik, wanneer de situatie zich voordoet, meteen de rol van non-indigenous Aussie aanneem. Die beschaamde toehoorder in het publiek dus. Vorige week was ik met de kinderen in het zwembad waar ook een groep aboriginals was. Het viel de kinderen op dat zij zich heel anders gedroegen dan de andere aanwezigen. Toen ze dat op duidelijk hoorbare toon meldden, en daarbij ook het woord aboriginal gebruikten, maande ik ze snel tot stilte. Ze begrepen niet dat ze dit niet mochten zeggen, het was toch zo? En dat is misschien wel het meest confronterende, het was ook zo.

Happy New Year!

Vanochtend tijdens het ontbijt in Sydney lazen wij The Daily Telegraph. Op de een of andere manier is het heerlijk te lezen over iets dat je zelf meegemaakt hebt. Raar is dat eigenlijk, maar ik spel dat soort artikelen altijd om te zien of mijn waarneming overeenkomt met die van de schrijver en of ik, al was ik erbij, misschien toch nog iets gemist heb. Misschien ook wel een vorm van cognitieve dissonantie: stonden we waar we hadden moeten staan of was er nog een betere plaats?

Anderhalf miljoen mensen in en om de haven. Vijf miljoen dollar aan vuurwerk. Vijftien maanden voorbereiding. Wat mij opviel was vooral de enorme trots op eigen land die uit het artikel over New Years Eve sprak. Natuurlijk werd er gerefereerd aan de stijgende rente, de slecht presterende overheid en het ongemotiveerde nationale cricket-team. Maar kreten als "life has never been better" hadden de overhand. Wat een optimisme. Psychologisch gezien heeft Australië het succes in dit nieuwe decennium daarmee al op zak. Het artikel eindigt met "It's just who we are. Happy and content". En dat zagen we later op het journaal: de overstromingen in Queensland hebben tot gevolg dat velen hun huis tot aan de dakrand in het water zien staan maar in de reddingsboot wordt de fles "sparkling" ontkurkt onder het motto: 'het kan vanaf hier alleen maar beter!'. Kwestie van mentaliteit.

Natuurlijk checkte ik bij thuiskomst ook even hoe oud & nieuw in Nederland verlopen is. Wat een contrast. Incidenten, rellen, arrestaties en optreden (niet van bands maar van politie) waren de meest voorkomende woorden die ik via nu.nl tegen kwam. Een 'onrustige jaarwisseling'. Hé, die hadden we toch vorig jaar ook? 
En het jaar daarvoor? Waar is het vuurwerk? Waar is de fun? Nou in ieder geval niet in de berichtgeving. Gelukkig was daar later de nieuwjaarsduik, die vrolijke oranje Unox ijsmutsen geven nog een beetje hoop op een zonnig 2011. Maar toch, geef mij voorlopig maar een Aussie Sausage Sizzle.